Κανένα προϊόν στο καλάθι σας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΓΙΑ ΠΙΟ ΛΟΓΟ ΔΕΝ ΣΥΣΤΗΝΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΞΥΔΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΛΥΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΥΤΩΝ & ΤΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ ΜΑΣ!
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το Ξύδι ή το αιθανικό οξύ ή οξικό οξύ[1] (αγγλικά ethanoic acid ή acetic acid, Ε260) είναι οργανική χημική ένωση, που περιέχει άνθρακα, υδρογόνοκαι οξυγόνο, με μοριακό τύπο C2H4O2, αν και συνηθέστερα παριστάνεται με τους ημισυντακτικούς τύπους CH3COOH και CH3CO2H, ή και συντομογραφικά MeCOOH ή AcOH[2]. Πιο συγκεκριμένα, το αιθανικό οξύ είναι το καρβοξυλικό οξύ που δίνει στο ξύδι τη γνωστή (ξινή) γεύση και οσμή. Το χημικά καθαρό αιθανικό οξύ, στις «κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος», δηλαδή σε θερμοκρασία 25 °C και υπό πίεση 1 atm, είναι άχρωμο υγρό. Το χημικά καθαρό αιθανικό οξύ πολλές φορές αποκαλείται «παγόμορφο» (glacial). Το ξύδι αποτελείται από αιθανικό οξύ σε περιεκτικότητα που κυμαίνεται περίπου από 4% – 8% σε αιθανικό οξύ κατ’ όγκο, οπότε το αιθανικό οξύ είναι το δεύτερο κυριότερο συστατικό του ξυδιού, μετά από το νερό. Το αιθανικό οξύ έχει χαρακτηριστική όξινη γεύση και αποπνικτική οσμή. Εκτός από την παραγωγή του οικειακού ξυδιού, το αιθανικό οξύ είναι πρόδρομη ένωση για το οξικό πολυβινυλεστέρα και για την οξική κυτταρίνη.
Παρ’ όλο που ταξινομείται σαν μετρίως ασθενές οξύ (pKa > 4), το πυκνό αιθανικό οξύ είναι διαβρωτικό και προκαλεί επώδυνα (χημικά) εγκαύματα στο δέρμα.
Το αιθανικό οξύ είναι ένα από τα απλούστερα καρβοξυλικά οξέα. Είναι σημαντικό χημικό αντιδραστήριο και σημαντικό βιομηχανικό χημικό, που χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή της οξικής κυτταρίνης, για φωτογραφικά φιλμ, και για την παραγωγή οξικού πολυβινυλεστέρα, για ξυλόκολλα, αλλά και συνθετικές ίνες και συνθετικά υφάσματα. Στα νοικοκυριά, διαλύματα αιθανικού οξέος συχνά χρησιμοποιούνται ως αφαιρετικά αλάτων. Στη βιομηχανία τροφίμων, το αιθανικό οξύ χρησιμοποιείται ως πρόσθετο με τον κωδικό E260, ως ρυθμιστής οξύτητας και ως καρύκευμα. Η χρήση του ως πρόσθετο τροφίμων, έχει εγκριθεί από πολλές χώρες, που περιλαμβάνουν τον Καναδά[3], την Ευρωπαϊκή Ένωση[4], τις ΗΠΑ[5], την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία[6].
Στη βιοχημεία, η ακετυλομάδα, που παράγεται από το αιθανικό οξύ, είναι θεμελιώδης για όλες τις (γνωστές) μορφές ζωής. Όταν συνδέεται με το συνένζυμο Α, είναι κεντρικό σημείο για το μεταβολισμό υδατανθράκων και λιπών.
Η ετήσια παγκόσμια ζήτηση σε αιθανικό οξύ είναι γύρω στους 6,5 εκατομμύρια τόνους, από τους οποίους 1,5 εκατομμύρια τόνοι προέρχονται από ανακύκλωση. Η υπόλοιπη ζήτηση καλύπτεται κυρίως από υλικά με πετροχημική προέλευση[7]. Ως χημικό αντιδραστήριο, οι βιολογικές πηγές αιθανικού οξέος έχουν ενδιαφέρον, αλλά γενικά είναι μη ανταγωνιστικές (οικονομικά). Το ξύδι είναι διάλυμα αιθανικού οξέος που παράγεται συχνά από τη ζύμωση και της επακόλουθη οξείδωση της αιθανόλης.
Το αιθανικό οξύ, με βάση το χημικό τύπο του, C2H4O2, ανήκει στους «τυπικούς» υδατάνθρακες, γιατί περιέχει υδρογόνο και οξυγόνο στην αναλογία 2:1, που ισχύει για το νερό, αλλά δεν είναι σάκχαρο.
Ασφάλεια – Υγεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το πυκνό οξικό οξύ είναι εύφλεκτο και διαβρωτικό υγρό, γι’ αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή τόσο στη χρήση του όσο και στο υλικό των δεξαμενών μέσα στο οποίο θα αποθηκευτεί.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κατατάξει τα διαλύματα του οξικού οξέος σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με την περιεκτικότητά τους. Έτσι:[41]
Συγκέντρωση κατά βάρος Επισήμανση Φράσεις R
≥ 90% Διαβρωτικό (C) 35
25% – 90% Διαβρωτικό (C) 34
10% – 25% Ερεθιστικό (Xi) 36/38
Αντίθετα τα αραιά διαλύματα, όπως το ξύδι ή με τη μορφή που χρησιμοποιείται ως πρόσθετο στα τρόφιμα, είναι αβλαβές και δεν έχει αναφερθεί καμία παρενέργεια στους ανθρώπους. Πρέπει μόνο να αποφεύγεται από άτομα που έχουν (πολύ σπάνια) δυσανεξία στο ξύδι[42].